Wererldarmoededag 2025: Energieongelijkheid is het nieuwe gezicht van armoede

Terwijl steeds meer Nederlanders de gevolgen van stijgende kosten, slechte isolatie en energiearmoede voelen, roepen het European Anti Poverty Network (EAPN) Nederland en Stichting Urgente Noden (SUN) Nederland de politiek op om werk te maken van structurele oplossingen. Op Wereldarmoededag klinkt hun gezamenlijke oproep luid en duidelijk: stop met praten over bestaanszekerheid – handel ernaar, vandaag nog.

“Armoede laat zich niet dempen met rapporten of beloften,” zegt Quinta Ansem, voorzitter van EAPN Nederland. “Wij zien dagelijks de gevolgen van beleid dat te laat komt: mensen die in kou en onzekerheid leven, omdat systemen belangrijker zijn geworden dan mensen. “Echte bestaanszekerheid begint met vertrouwen, eenvoud en een eerlijk inkomen en eindigt pas als niemand meer hoeft te kiezen tussen eten of een woning verwarmen.”

Energieongelijkheid: nieuw en groeiend probleem

Volgens EAPN en SUN Nederland is energieongelijkheid een belangrijk maatschappelijk vraagstuk van dit moment: het verschil tussen wie er deze winter lekker warmpjes bij kan zitten en wie er noodgedwongen in de kou zit, omdat er geen geld is voor de energierekening.

Het verschil tussen wie kan meedoen aan de energietransitie door te investeren in zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto’s, of wonen in tochtige huizen zonder geld voor verwarming met allerlei gezondheidsproblemen tot gevolg. Beide organisaties zien een groter wordende kloof tussen inwoners van gemeenten die niet alleen over geld gaat, maar ook over waardigheid, gezondheid en toekomstperspectief.

“Noodhulpbureaus ondersteunen dagelijks mensen met urgente noden die nergens anders terecht kunnen,” vertelt Nathalie Boerebach van SUN Nederland. “Een gift of renteloze lening kan dan tijdelijk verlichting brengen, ook als het om het betalen van een energierekening, het her-aansluiten van gas, water en licht of een tochtstrip gaat. Maar onze steun lost het probleem van energieongelijkheid niet structureel op. Noodhulp hoort altijd een uitzondering te zijn, ook op energiegebied. De overheid is er voor structurele oplossingen.”

Samen werken aan beleid dat wél werkt

Samen vormen EAPN en SUN Nederland een krachtige combinatie met veel ervaringskennis en inzichten over urgente noden in Nederland. Op Wereldarmoededag doen zij een oproep aan het nieuwe kabinet:

• Zet in op versnelling van het verduurzamen van woningen van huishoudens met lage of midden inkomens en een hoge energierekening.
• Stel structurele landelijke energie-middelen beschikbaar voor financiële steun aan burgers, gemeenten en noodhulporganisaties, zodat zij niet afhankelijk zijn van incidentele impulsen, fondsen of donaties. Stel een landelijk Noodfonds Energie in.
• Werk samen met ervaringsdeskundigen, noodhulpbureaus en andere maatschappelijke organisaties die weten wat er in de praktijk nodig is. Geef hen inspraak bij het inrichten van een landelijk Noodfonds Energie.
• Zorg dat mensen genoeg geld overhouden om echt van te kunnen leven en herstel vertrouwen door beleid te baseren op eenvoud en menselijkheid.
• Zet dit armoedebeleid niet in de wachtstand van rapporten en pilots: durf te kiezen. Voer eindelijk de aanbevelingen uit van de Commissie Sociaal Minimum en maak van bestaanszekerheid een grondrecht in plaats van een belofte.

Elke dag zonder actie betekent verloren kansen, verslechterde situaties en groeiende wanhoop. Armoede vraagt om politieke moed, niet morgen, maar vandaag.