Noodhulp in de praktijk: SUN Rheden

Een korte introductie.

Wie ben je en welk lokaal noodhulpbureau vertegenwoordig je?

Eduard Mesritz (62), voorzitter van SUN Rheden e.o. sinds de oprichting in 2017
We begrepen dat jullie een aanvraag binnen kregen voor iemand die slachtoffer was van ‘telefoon-spoofing’, wat is dat precies?

Spoofing

valt onder oplichting en houdt in dat er een trucje wordt gebruikt om een andere identiteit aan te nemen en dan in die hoedanigheid iemand bestelen. Bijvoorbeeld door een e-mail te sturen vanuit een adres dat niet echt van de afzender is. Of een nepwebsite die vrijwel identiek is aan de officiële. Maar het kan ook met telefoonnummers en IP-adressen.

Kun je iets vertellen over de situatie en de nood die erdoor ontstond?

Daniëlle heeft een drukke periode met onder meer mantelzorg voor haar oude vader, die juist de dag van het voorval jarig is en net daarvoor een hartinfarct heeft gehad. Daniëlle staat op het punt om te vertrekken, maar wil nog iets op haar computer afwerken. Het apparaat blijkt enorm traag en Daniëlle zit zich op te winden dat het zo lang duurde.

Op dat moment krijgt ze een telefoontje waarin de beller zich in het Engels voorstelt als medewerker van Microsoft, die heeft geconstateerd dat de computer van mevrouw is gehackt waardoor deze enorm traag is. De medewerker vertelt dat zijn hulp niets kost, maar vraagt op een gegeven moment of zij zich kan identificeren door € 0,01 naar een rekening van ‘Microsoft’ over te maken.

Inmiddels blijkt de beller online al met mevrouw mee te kijken en kan hij precies zien wat het saldo is van haar bankrekeningen en welke handelingen mevrouw verricht. Op enig moment excuseert de medewerker zich dat het zo lang duurt en Daniëlle geeft aan dat ze eigenlijk weg moet naar haar vader. De medewerker biedt aan dat hij het probleem tijdens haar afwezigheid wel kan oplossen, maar dan moet ze de computer wel aan laten staan én, zo meldt de medewerker, haar telefoon thuis achterlaten en met hem delen.

Op een van de rekeningen heeft Daniëlle een ontvangen voorschot van € 15.000 staan van de erfenis van haar vader. Die heeft hij gestort omdat zij kosten maakt voor zijn verzorging en hij niet wil dat het van haar al krappe budget afgaat. Op een andere rekening staat de recent ontvangen uitkeringsbetalingen voor WIA en WW.

Daniëlle doet in de haast wat de Microsoft-medewerker haar heeft gevraagd en ziet bij thuiskomst dat al het geld, inclusief het voorschot van de erfenis, zijn verdwenen.

Bank

Ze belt direct de bank (SNS), maar die zegt haar niet te kunnen helpen om het geld terug te boeken omdat bij overboeken alle handelingen vrijwillig door mevrouw zijn verricht. Daniëlle krijgt het advies om eerst aangifte te doen; dat ze onmiddellijk. Met deze aangifte neemt zij opnieuw contact op met de bank. Deze herhaalt in principe niets voor haar te kunnen doen, maar zegt haar toe dat er een onderzoek wordt gestart en dat dit maximaal acht weken duurt. Mocht de bank onregelmatigheden ontdekken, dan zal de bank het geld alsnog terugboeken.

De aanvraag bij SUN Rheden

De hulpverlener vroeg voor Daniëlle voor een periode van vier weken leefgeldbonnen (t.w.v. € 200), een nieuw rijbewijs omdat zij een kopie van haar rijbewijs aan de fraudeurs heeft verstrekt (t.w.v. € 40,25), de betaling van een binnen 14 dagen te betalen factuur van een schilder die werkzaamheden voor haar heeft verricht en waarvoor ze geld apart had gezet (€ 1.090) en een nieuwe Cv-ketel en een warmtepomp (€ 3.300) omdat het geld voor de aanschaf dat zij apart heeft gezet, ook is verdwenen. Wegens een defecte geiser kan zij slechts eens per week zeven minuten douchen. Verder vraagt de hulpverlener om de verdwenen WW- en WIA-uitkering te vergoeden, aangevuld met een bedrag voor vaste lasten (circa € 1.000).

Wat heeft SUN besloten?

SUN Rheden erkent dat het gaat om een uiterst complexe en schrijnende zaak, maar dat het voor een deel niet gaat om urgente nood. Om Daniëlle in elk geval vooruit te helpen, laat SUN Rheden weten dat zij voor vier weken leefgeldbonnen ontvangt (€ 200). Ook de kosten van het nieuwe rijbewijs krijgt zij (indien nodig) vergoed. Tevens doet SUN de suggestie om de nieuwe CV-ketel en warmtepomp te huren in plaats van te kopen; SUN is bereid zich garant te stellen voor het eerste jaar huur tot een maximum van € 450. Alvorens dat te onderzoeken, wil SUN dat Daniëlle op kosten van SUN eerst een monteur laat komen voor de geiser om te bekijken of deze kan worden gerepareerd. Op de overige onderdelen wordt de aanvraag afgewezen. Dit is vooralsnog de eerste en laatste casus met grootschalige bankfraude die wij zijn tegengekomen.

Wat zou je je collega’s bij andere noodhulpbureaus willen vragen of meegeven?

Hoe schrijnend een casus ook is, wij adviseren collega’s allereerst de vraag ‘wat valt onder urgente nood’ te beantwoorden voordat uitsluitend uit compassie wordt gekeken naar de aanvraag. In deze kwestie hebben wij ervoor gekozen om de defecte geiser ook als noodhulp aan te merken, maar wel eerst te bezien of deze kan worden gerepareerd.

Overigens: na het verstrekken van de leefgeldbonnen en het voorstel een monteur te laten komen voor de warmwatervoorziening, is er ondanks diverse opvolgings-telefoontjes van onze kant, nooit meer iets vernomen van de uitkomst van het onderzoek van de bank.

Voor meer informatie over spoofing: Politie NL

De in dit bericht gebruikte naam is fictief.

In Nederland zijn 26 noodhulpbureaus actief in ruim 100 gemeenten. Hulp- en dienstverleners kunnen er een aanvraag indienen voor hun cliënten met urgente noden zodat zij niet tussen wal en schip terecht komen. Met een gift voorkomen noodhulpbureaus veel persoonlijk leed, onnodige escalatie en maatschappelijke kosten, en verbeteren zij kwaliteit van leven omdat een gift werkt als vangnet of springplank voor volwassenen en kinderen met urgente noden.