Lang niet naar de tandarts is geen vrijwillige keuze, maar ingegeven door geldgebrek. Dit is één van de conclusies van het ACTA-onderzoek naar ‘Ongewenste mijding van mondzorg’. Mensen die om financiële redenen geen mondzorg krijgen, kampen met multiproblematiek en leven in bestaansonzekerheid en structurele armoede. Volgens de onderzoekers mijden jongvolwassenen (18-34 jaar) mondzorg vaker dan andere leeftijdscategorieën. FNV en Dokters van de Wereld zijn onlangs in het nieuws geweest met hun pleidooi om mondzorg terug in het basispakket te krijgen. Maar let ook op de hoogte van de zorgpremie is ons standpunt.
Hoewel wij vinden dat iedereen toegang moet hebben tot goede mondzorg, weten wij ook dat wanneer tandheelkundige kosten weer in het basispakket komen dit tot een verhoging van de ziektekostenpremie leidt. Een hogere premie die mensen in een kwetsbare financiële positie niet kunnen opbrengen. SUN Nederland pleit daarom voor oplossingen voor die mensen die mondzorg niet zelf kunnen betalen.
“Voor wie een tandarts bezoekt, is het geld doorgaans geen probleem.
Voor wie geen tandarts bezoekt, is geen geld doorgaans het probleem.”
bron: ACTA-onderzoek.
We spreken van mondzorgmijding als mensen niet regelmatig naar de tandarts gaan en ook kleine problemen, zoals het vullen van gaatjes, niet laten uitvoeren. Meestal resulteert dit in situaties waarin urgente mondzorg of zelfs noodzorg moet worden geleverd. In onze nieuwsbrief van december 2022 is al melding gemaakt van het onderzoek dat het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) in samenwerking met Radboud UMC en Hogeschool Amsterdam in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport deed naar deze vorm van ongewenste mijding van mondzorg.
Het gaat volgens de onderzoekers bij mondzorgmijding veelal om mensen met minimum besteedbaar inkomen of lager, mensen zonder vast inkomen uit arbeid of gepensioneerden. Daarbij is er vaak chronische stress, als gevolg van bestaansonzekerheid. Zij doen voor hun levensonderhoud een beroep op de voedselbank en charitatieve fondsen en voor bijzondere uitgaven op de bijzonder bijstand of op noodhulpfondsen. Het volledige rapport kunt u downloaden.
Ten behoeve van dit onderzoek zijn vanuit het Datadashboard Urgente Noden data aangeleverd over de jaren 2019 t/m 2022. Uit de data blijkt dat SUN-noodhulpbureaus in toenemende mate aanvragen binnen krijgen voor een gift om tandheelkundige kosten te kunnen betalen. Sinds 2019 is er bij de deelnemende noodhulpbureaus aan het Dashboard voor meer dan één miljoen euro aangevraagd voor mondzorg, waarvan voor 366.000 euro daadwerkelijk is toegekend. Het aangevraagde bedrag is in 2021 en 2022 verdubbeld ten opzichte van 2019 en 2020. Aanvragen zijn vooral voor alleenstaanden met een uitkering, maar soms ook voor jongeren met een DUO-uitkering. Van de aanvragers was 38,8% man en 62,2% vrouw.
Omdat gebitsproblemen naast pijnklachten ook een enorme impact op iemands leven hebben en participatie aan de maatschappij in de weg kan staan, pleit SUN Nederland ervoor om de toegang tot mondzorg voor minima en financieel kwetsbare groepen te verbeteren.