Eindejaarsgroet over “lock down en unlocken”

Door het coronavirus kregen we in 2020 en 2021 te maken met een ‘lock down’, maar wat is nou in 2022 eigenlijk het woord om de tegengestelde beweging uit te drukken? Ik kies voor het werkwoord ‘unlocken’. Dat iedereen weer moest unlocken vergde voor velen – mezelf incluis- ook het nodige: weer wennen aan live ontmoetingen in plaats van online vergaderen (doen we de boks, de elleboog of de luchtkus?). We ervoeren weer drukte en achtergrondgeluiden in plaats van één-op-één gesprekken in een rustige omgeving. Ook gingen we weer multi-tasken, reizen met de auto of het OV en socializen in grotere gezelschappen. Veel mensen zeggen achteraf: “die lock downs hadden toch eigenlijk ook wel wat hoor!” Waarbij ik me besef dat dit laatste alleen gezegd wordt door een bepaalde groep geprivilegieerde mensen die per dag kunnen kiezen tussen het alleen zijn of het unlocken. Want het maken van keuzes is echter niet iedereen gegeven.

Zo is er een grote groep mensen met urgente noden in Nederland die geen baan heeft, of noodgedwongen het dagelijks leven in eenzaamheid doorbrengt. Ook zijn er mensen die zich deze koude decemberdagen geen warmte kunnen veroorloven, of het afreizen naar familie of vrienden niet kunnen bekostigen vanwege gebrek aan geld. Laat staan het organiseren van een Kerstmaaltijd of een feest met oud en nieuw. Door de energiecrisis, de hoge vaste lasten en de inflatie moeten steeds meer mensen in Nederland in toenemende mate moeilijke keuzes maken: kies ik voor het betalen van de woonlasten of voor eten voor mijn gezin, voor een warme woonkamer of mijn tandartskosten? Werkgevers zien het aantal werknemers met loonbeslag toenemen, diezelfde stijgende trend is waarneembaar bij werknemers die extra shifts willen draaien, een loonvoorschot vragen of een tweede baantje moeten zoeken om rond te kunnen komen.
SUN Nederland zou graag zien dat het minimumloon omhoog gaat, daar pleiten wij voor met onze partners binnen de Armoedecoalitie en de Sociale Alliantie en daar werd ik over geïnterviewd in het NRC.
Als mensen met urgente noden te maken krijgen, kunnen zij gelukkig in ruim 100 gemeenten terecht bij een noodhulpbureau. Omdat SUN Nederland vindt dat noodhulp niet van toeval afhankelijk mag zijn, streven we naar landelijke dekking ervan. Sinds begin 2022 zijn we om die reden versterkt met vier kwartiermakers, zij zijn in elke regio van Nederland bezig met de ontwikkeling van nieuwe SUN-noodhulpbureaus. In 2022 werkten onze kwartiermakers daarbij samen in een Tandemteam met ervaringswerkers en werden zij op landelijk niveau ondersteund vanuit de SUNN-Academie. Daar hebben we samen met de noodhulpbureaus materiaal ontwikkeld zoals een animatie waarin duidelijk wordt uitgelegd hoe een noodhulpbureau te werk gaat.

Dank aan de coördinatoren en besturen van de noodhulpbureaus

Noodhulpbureaus zijn lokale of regionale ANBI-stichtingen met een eigen betaalde coördinator en onbezoldigde bestuursleden. Zij zijn lokaal zeer goed ingebed en komen pas in actie als alle voorliggende voorzieningen in een gemeente benut zijn. Eind 2022 kunnen ruim 6,5 miljoen inwoners van Nederland terugvallen op deze vorm van noodhulp. Veertien noodhulpbureaus zijn momenteel aangesloten bij het door ons gezamenlijk ontwikkelde Datadashboard Urgente Noden. Dit geeft achter de schermen inzichten over alle gedane aanvragen. In 2023 zullen we dit Dashboard uitbreiden met de data van vermogensfondsen en daarna met die van diaconale fondsen: hierdoor ontstaat een steeds duidelijker beeld van noodhulp in Nederland. Namens SUN Nederland wil ik alle noodhulpbureaus van harte danken voor de fijne samenwerking in 2022. We zien uit naar een mooie voortzetting in 2023, bijvoorbeeld bij het VU-onderzoek naar de impact van giften en sociale leningen, het project rondom het maken van arrangementen voor jongvolwassenen of het samenstellen van materiaal voor de SUNN-Academie.

Dank voor de blijvende steun vanuit onze donateurs

De SUN-noodhulpbureaus in Nederland zien het aantal aanvragen in deze economisch zware tijden stijgen. Gelukkig zijn er ook veel donateurs die donaties gedaan hebben voor het giftenbudget en de revolverende Sociale Leenfondsen van de noodhulpbureaus. Door hun bijdrage kunnen de SUN-noodhulpbureaus in het land hun werk blijven doen en kunnen wij nieuwe noodhulpbureaus voorzien van een startbudget. Wij zijn alle charitatieve vermogensfondsen, corporate foundations, het bedrijfsleven, de geloofsgemeenschappen en particuliere donateurs zeer erkentelijk voor de door hen gebonden steun. Onze dank gaat ook uit naar de donateurs die het werk van SUN Nederland op landelijk niveau mogelijk maken, mede door deze fantastische steun kan SUN Nederland haar kerndoelen bereiken: het tot stand brengen, in stand houden, goed laten functioneren en ondersteunen van initiatieven en voorzieningen rond de hulp bij urgente noden.

Dank voor oprechte interesse vanuit gemeenten

In 2022 organiseerden we meerdere online sessies voor zowel gemeenteraadsleden als wethouders in het land, waarbij ook de coördinator van een noodhulpbureau en een ervaringswerker aan het woord kwamen. Op die manier konden wij de deelnemers informeren over ons SUN-format en hoe de oprichting van een SUN-noodhulpbureau tot stand komt. Er was veel oprechte belangstelling vanuit de gemeenten. Deze heeft geleid tot meerdere draagvlakonderzoeken naar nut, noodzaak, wenselijkheid en haalbaarheid van de komst van een SUN-noodhulpbureau. Mochten de onderzoeken uitwijzen dat er draagvlak is voor een SUN-noodhulpbureau, dan kunnen we vanuit SUN Nederland zorgdragen voor een startbudget. Kijk vooral op de kaart op onze website voor een actueel overzicht.

Dank aan hulp- en dienstverleners

Een noodhulpbureau, het giftenbudget en de Sociale Leenfondsen zijn alleen wat waard als hulp- en dienstverleners er gebruik van maken. Zij doen immers als intermediair de aanvragen voor de mensen in nood. We beseffen ons dat het doen van aanvragen soms bovenop het reguliere werk van een hulp- of dienstverlener komt, vaak ook in de avonduren. Tegelijkertijd zien wij ook dat zij er hét verschil mee kunnen maken voor hun cliënten omdat zij ermee onnodige escalatie voorkomen, menselijk leed besparen, perspectief bieden of een vastzittende situatie kunnen lostrekken. In 2022 maakten we met het NOS-Journaal een item over de vele aanvragen voor mondzorg die werden ingediend. We willen de hulp- en dienstverleners bedanken voor hun inzet ten behoeve van mensen met urgente noden.

Tenslotte dank aan bestuur, medewerkers en andere betrokkenen

Er zijn nog talloos veel andere ontwikkelingen te noemen in het afgelopen jaar: zo kwamen we voor het eerst naar buiten met de eerste inzichten die het Datadashboard Urgente Noden heeft opgeleverd en met onze nieuwe huisstijl. Organiseerden we een levendige bijeenkomst voor representanten van christelijke migrantenkerken en islamitische organisaties en kwam er speciaal budget vrij voor vluchtelingen. Bedachten we met de gemeente Zutphen een passende inbedding voor het gemeentelijke Crisisfonds en met de ministeries SZW, VWS en JenV een bijzondere aanpak waar jullie in 2023 meer over zullen horen. Al deze ontwikkelingen werden mede mogelijk gemaakt door de inzet van een geweldig betrokken bestuur, een enthousiast en capabel team van medewerkers en een aantal externe partijen en personen die ons voorzagen van raad en daad. Graag wil ik alle betrokkenen bedanken voor hun inzet.

Ik wens iedereen fijne feestdagen en een stralend en unlocked 2023. Laten we hopen dat we in verbinding met elkaar nog meer mooie en zinvolle zaken kunnen realiseren voor mensen met urgente noden in Nederland!

Nathalie Boerebach – directeur SUN Nederland