Aantal aanvragen financiële noodhulp neemt toe

Trend zichtbaar in Datadashboard Urgente Noden

SUN Nederland en een aantal noodhulpbureaus verzamelen hun data via het Datadashboard Urgente Noden. Uit het Datadashboard blijkt dat het aantal noodhulpaanvragen in 2022 is toegenomen met 7% ten opzichte van het jaar ervoor. Daarmee is het aantal aanvragen bij de deelnemende noodhulpbureaus momenteel hoger dan voor de coronacrisis.

Tijdens de coronacrisis was er bij deze noodhulpbureaus een terugloop in het aantal aanvragen. Een belangrijke oorzaak hiervoor was dat de hulp- en dienstverleners vanwege de lock downs geen spreekuren hielden en ook niet bij mensen op huisbezoek konden gaan. Hierdoor hadden zij minder zicht op de urgente noden van hun cliënten en deden zij minder aanvragen. Nadat de coronamaatregelen zijn opgeheven zit er een stijgende lijn in het aantal aanvragen dat bij noodhulpbureaus binnenkomt. Vooral in het laatste kwartaal van 2022 zijn meer aanvragen gedaan dan gemiddeld over het jaar en die trend lijkt zich voort te zetten in 2023. Het totale aantal aanvragen ligt nu boven het niveau van voor de coronacrisis.

Welke type aanvragen krijgen noodhulpbureaus binnen?

Van de toegekende giften is 35% bestemd voor woninginrichting. Het aflossen van kleinere schulden is een tweede categorie waarbinnen veel toekenningen worden gedaan. Binnen deze categorie gaat 60% naar huur- en energieschulden. Ruim 8,5% van de giften gaat naar medische kosten, waarvan 68% naar tandartskosten. De meeste giften gaan naar mensen met een maandelijks inkomen tussen de 1.000 en 2.500 euro. Dit zijn grotendeel mensen die leven van een uitkering, eventueel opgehoogd met toeslagen en mensen met inkomen uit werk, de zogeheten ‘werkende armen’. 42% van de aanvragen wordt gedaan voor mensen tussen de 20 en 40 jaar oud.

Noodhulp komt bovenop extra steun

Gezien de inflatie, de gestegen energiekosten en de signalen dat armoede in Nederland toeneemt, was een toename van het aantal aanvragen te verwachten en lijkt de groei nog relatief gering. Dit komt mede door het feit dat noodhulpbureaus alleen ondersteuning verlenen als er geen (tijdige) voorzieningen (meer) zijn waarop mensen een beroep kunnen doen. Op het moment dat de overheid extra ondersteuning biedt, zoals het geval was bij de coronacrisis in 2021 en de energiecrisis in 2022, dan hoeft men geen beroep op een noodhulpbureau te doen. Ook zoekt niet iedereen die in de financiële problemen komt steun bij een hulp- of dienstverlener. Veel mensen doen eerst een beroep op mensen in hun eigen omgeving, zoals familie of vrienden. Noodhulpbureaus verstrekken bovendien alleen incidentele giften voor urgente nood en verlenen geen structurele ondersteuning.
Een gift of renteloze lening van een noodhulpbureau kan perspectief bieden, onnodige escalatie en maatschappelijke kosten voorkomen en bijdragen aan herstel van balans en een menswaardig bestaan. Dat noodhulp in Nederland hard nodig is, blijkt wel uit het feit dat er jaarlijks voor meer dan 5,5 miljoen euro aan noodhulp toegekend wordt door de 25 noodhulpbureaus die actief zijn in ruim 100 gemeenten.

Lokaal, regionaal en landelijke beeld van noodhulp

Een aantal noodhulpbureaus heeft samen met Stichting Urgente Noden Nederland (SUN Nederland) het Datadashboard Urgente Noden ontwikkeld. Het doel van dit Datadashboard is om te ontsluiten wat aan materiële en financiële noodhulp wordt verleend en om trends op het gebied van urgente noden inzichtelijk te maken. Daarmee kunnen gemeenten, overheid en andere organisaties gevoed worden, zodat zij hun beleid efficiënter kunnen inrichten en minder mensen te maken zullen krijgen met urgente noden.
Inzichten uit het Datadashboard Urgente Noden worden bijvoorbeeld verwerkt in een landelijk dataoverzicht bij het ministerie van SZW voor minister Carola Schouten. De gegevens worden vanzelfsprekend anoniem gebundeld en bevatten geen privacygevoelige informatie.

Op dit moment leveren 13 noodhulpbureaus hun data aan. Binnenkort komen daar drie noodhulpbureaus bij en zullen ook de eerste charitatieve vermogensfondsen die individuele noodhulp verlenen op het Datadashboard gaan aansluiten. De volgende stap zal zijn dat geloofsgemeenschappen worden uitgenodigd om hun data aan te leveren. Op die manier ontstaat er een steeds breder ‘zicht op noodhulp’ vanuit de filantropie en charitas in Nederland. “Het is goed dat we samen aan een steeds vollediger landelijk beeld van urgente noden werken”, vatte één van de deelnemende noodhulpbureaus de inspanningen samen. “Het is voor het eerst in de geschiedenis dat data rondom urgente noden op deze manier ontsloten worden”, aldus onze directeur van SUN Nederland Nathalie Boerebach, “fantastisch om te zien dat we met dit nieuwe instrument vanuit de private sector kunnen bijdragen aan een beter beleid voor mensen met urgente noden in Nederland!”.

Bron: Datadashboard Urgente Noden (zichtopnoodhulp.nl).